Ieder paard is van nature in meer of mindere mate scheef, dat is iets wat je wellicht wel eerder gehoord hebt. Dit kun je merken tijdens de training, maar wist jij dat er ook een aantal fysieke kenmerken zijn die je veel informatie kunnen geven over de rij-technische problemen waar je tegenaan loopt? In deze blog beschrijf ik welke dit zijn en wat ze je kunnen vertellen over je training.
1. Heuphoogte / bekken
Ga eens achter je paard staan en kijk goed naar de tubercoxae, de ‘heupknobbels’. Zorg dat je paard hierbij goed vierkant staat. Waarschijnlijk is de ene heupknobbel wat hoger dan de andere. Bij het ene paard is dit verschil minimaal, terwijl het bij het andere paard een duidelijk verschil kan zijn. Bij het paard op de foto is de linkerheup duidelijk hoger dan de rechter. Dit is gebruikelijk bij een linksgebogen paard, terwijl bij een rechtsgebogen paard de rechterheup vaak hoger is. Bij sommige paarden is er ook verschil in bespiering van de achterhand te zien. De kant waar de heup hoger is, is dan vaak ook sterker bespierd. Dit achterbeen is het sterke, maar ook het steile en meer stugge achterbeen.
2. Rug
Pak nu eens een krukje, zet deze achter je paard (voorzichtig zijn!) en ga erop staan. Zorg wederom dat je paard vierkant staat. Kijk eens goed naar zijn rug. Bij sommige paarden zie je duidelijk aan de belijning van de rug wat de voorkeursbuiging is. Het paard op onderstaande foto heeft een voorkeur voor de rechterbuiging, waarbij de rechterzijde van de rug vaak sterker bespierd is dan de linkerzijde. Als je met jouw rechtsgebogen paard rechtsom op de volte rijdt, zorgt onder andere dit ervoor dat jij op de buitenkant komt te zitten en dus scheef zit. De staart is het verlengde van de wervelkolom en wordt vaak in dezelfde richting gedragen (met name in beweging). Een rechtsgebogen paard kan zijn staart dus naar rechts dragen en een linksgebogen paard juist naar links.
3. Schouder
Nu je toch op je krukje achter je paard staat heb je ook goed zicht op de schouders. De meeste paarden belasten één van beide voorbenen meer dan de andere. De schouder van het been die het meeste gewicht draagt, is doorgaans meer ontwikkeld dan de andere schouder. Het paard op onderstaande foto heeft een meer ontwikkelde linkerschouder ten opzichte van de rechterschouder. Waarschijnlijk draagt dit paard meer gewicht op het linkervoorbeen.
4. Hoeven
Vrijwel ieder paard heeft ongelijke voeten, dat wil zeggen dat één voorhoef wat platter is dan de andere voet. Het paard op onderstaande foto heeft een plattere linkerhoef en een steilere rechterhoef. Dit beeld past bij een rechtsgebogen paard. Van nature heeft ieder paard een bepaalde scheefheid en dit is al op jonge leeftijd zichtbaar. Veulens hebben een vrij korte hals, waardoor ze tijdens het grazen één voorbeen naar voren en één voorbeen naar achteren zetten om bij de grond te kunnen. Het been dat naar voren staat draagt het meeste gewicht en wordt daardoor platter en heeft lagere verzenen. Verderop in het leven blijft deze voorkeur bestaan en draagt ditzelfde voorbeen het meeste gewicht, waardoor de voet platter zal blijven.
5. Stand
Als je je paard willekeurig stil zet, gaat hij meestal niet vierkant staan. De manier waarop een paard graag staat zegt vaak iets over zijn voorkeursbuiging. Een linksgebogen paard gaat vaak met het rechter benenpaar ‘wijd’ staan. Het rechtervoorbeen staat hierbij meer naar voren en draagt meer gewicht, terwijl het rechterachterbeen achter het lichaam wordt geplaatst. Voor het rechtsgebogen paard geldt dit andersom. Het voorbeen dat naar voren wordt geplaatst is vaak het voorbeen met de plattere hoef en de meer ontwikkelde schouder, het voorbeen aan de bolle kant van het lichaam die het meeste gewicht draagt. Je kunt dit ook goed zien als je paard staat te grazen of hooi van de grond eet.
Dus, kortom..
Een linksgebogen paard heeft doorgaans de volgende fysieke kenmerken:
* Linkerheup hoger
* Sterkere rugspieren aan de linkerzijde van zijn rug – mogelijk is op stand al een voorkeursbuiging in de wervelkolom zichtbaar
* Ook de staart kan in het verlengde van de wervelkolom naar links gedragen worden
* Rechterschouder meer ontwikkeld
* Rechter voorhoef platter
Voor een rechtsgebogen paard gelden bovenstaande kenmerken precies andersom.
Wat merk je hiervan in je training?
Het linksgebogen paard zal door zijn voorkeursbuiging aan de linkerkant van zijn lichaam ‘korte, sterke en stijve spieren’ hebben en aan de rechterkant van zijn lichaam ‘lange, slappe en soepele spieren’. Tijdens het rijden merk je dit doordat het paard meer druk neemt op je rechterteugel en minder of geen druk op de linkerteugel. Met deze paarden voelt linksom rijden meestal fijner dan rechtsom rijden. Linksom kom je vaak goed de bocht door of zwaait je paard zelfs over de schouder naar buiten, maar rechtsom is dit paard geneigd om in de linkerbuiging te blijven en voelt daardoor vaak ‘sterk’ en kan moeilijk inbuigen naar rechts. Het kan zijn dat je paard versnelt doordat hij op deze kant op de schouder valt. De ruiter komt scheef te zitten doordat deze met zadel en al naar de bolle kant van het paard schuift.
En hoe los je het dan op?
Richt je paard recht! Zoals je hierboven hebt kunnen lezen, draagt een paard in zijn voorkeursbuiging doorgaans meer gewicht op zijn linker- of rechtervoorbeen. Om te voorkomen dat dit op lange termijn tot problemen gaat leiden door overbelasting en te zorgen dat het paard ons goed kan dragen zullen we hem moeten leren zijn gewicht gelijkmatig te verdelen. Zoek een goede instructeur om je te helpen bij het rechtrichten van je paard.
Houd er echter rekening mee dat asymmetrie in het paardenlichaam meerdere oorzaken kan hebben en niet altijd alleen of volledig toe te wijzen is aan natuurlijke scheefheid. Naast correcte training is het erg belangrijk om je paard regelmatig te laten bekappen door een goede hoefsmid of bekapper en je paard periodiek te laten checken en behandelen.
“Kijk eens écht naar je paard, maar staar je niet blind”
Het is je misschien opgevallen dat ik in deze blog regelmatig woorden als ‘meestal’ en ‘vaak’ gebruik. Een paard volgt namelijk geen theorieën. Niet alle linksgebogen paarden hebben meer gewicht op rechtsvoor en niet alle paarden zijn volgens het boekje links- of rechtsgebogen. In de wereld van de paarden bestaat er geen nooit en geen altijd. Trek geen conclusies alleen aan de hand van fysieke kenmerken, maar kijk eens écht naar je paard en probeer wat je ziet eens te rijmen met waar je in de training tegenaan loopt. Als je twijfels hebt over wat je aan je paard ziet, of als je tegenstrijdige fysieke kenmerken ziet, laat dan een goede instructeur en/of behandelaar met je mee kijken.
Wil je meer weten over de fysieke kenmerken van asymmetrie bij je paard, of hoe je hier in je training het beste mee om kunt gaan? Voel je vrij om contact met mij op te nemen voor meer informatie.
